Slaapstoornis animatie
Heb ik een slaapstoornis?! Ontdek het hier
Mensen brengen ongeveer een derde van hun leven slapend door. Ondanks dat de precieze functie van slaap nog niet is opgehelderd, is het wel bekend dat een goede nachtrust van levensbelang is. Helaas is een goede nachtrust niet voor iedereen vanzelfsprekend, want maar liefst 30% van de bevolking kampt met een slaapstoornis. Bij slaapstoornissen is de kwaliteit van de slaap verminderd. Het Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM-5®) meldt dat dit kan leiden tot klachten als moeheid overdag, prikkelbaarheid, geheugen- en concentratiestoornissen en een wisselende stemming. Al deze factoren staan een drukke en productieve dag in de weg. Ben je benieuwd of jij een slaapstoornis hebt? En wil je weten wat je hieraan kunt doen? Lees dan snel verder.

De 5 slaapstoornis categorieën

Niet in slaap kunnen komen of ’s nachts een tijd wakker liggen, iedereen herkent dit wel. Voor één of twee nachten is dat natuurlijk vervelend, maar gelukkig niet zo erg. Het wordt wel erg wanneer dit langer dan een maand aanhoudt of het je dagelijks functioneren beïnvloedt. Je kan dan namelijk te kampen hebben met een slaapstoornis.

Insomnia

Insomnia betekent ‘geen slaap’ en wordt gekenmerkt door slapeloosheid. Bij slapeloosheid heb je meer dan 2 keer per week last van slecht slapen, waardoor je overdag minder goed functioneert. Bij deze slaapstoornis heb je problemen met inslapen, doorslapen en slaap je te kort. Je hebt wel voldoende tijd om te slapen, maar het slapen lukt niet en je ligt vaak en lang wakker. Aan deze slaapstoornis gaat vaak een uitlokkende factor vooraf, zoals: een stressvolle gebeurtenis, je ergens zorgen om maken of bepaalde gewoonten, zoals voor het slapen gaan nog koffie drinken of langdurig naar een beeldscherm kijken. De klachten die zich kunnen voordoen, komen overeen met die van een slechte nacht slapen. Zo kan je overdag moe zijn, prikkelbaar zijn of concentratie-, aandachts- of geheugenproblemen hebben. Het kan helpen om een slaapdagboek bij te houden. Zo kun je achterhalen waar bij jou de slapeloosheid vandaan komt en eventuele gewoonten aanpassen of je kan het slaapdagboek meenemen naar de huisarts.

Circadiane ritmestoornissen

Onze circadiane klok wordt ook wel de biologische klok genoemd en regelt allemaal functies in ons lichaam, waaronder het slaap-waakritme. Deze biologische klok zorgt er bijvoorbeeld voor dat je slaperig wordt aan het einde van de dag, maar reageert ook op het waarnemen van licht als je moet ontwaken. Bij een circadiane slaapstoornis is het evenwicht van deze biologische klok tijdelijk verstoord, bijvoorbeeld door een jetlag. Hoe je klok is ingesteld, komt niet overeen met het dag- en nachtritme van het desbetreffende land. Hierdoor word je overdag slaperig of ben je juist in de nacht klaarwakker. Je biologische klok heeft even de tijd nodig, maar past zich uiteindelijk vanzelf aan.

Slaapafhankelijke ademhalingsstoornissen

Het obstructieve slaapapneu syndroom (OSAS) is de bekendste slaapstoornis binnen deze categorie. De benaming maakt het al enigszins duidelijk, want er is sprake van een obstructie. Tijdens de slaap ontspannen de spieren, waaronder de spieren van de mond- en keelholte. Deze weefsels worden tijdens het inademen naar elkaar toe gezogen, waardoor de luchtweg vernauwt of helemaal blokkeert. Dit is een obstructie. Door deze obstructie wordt de ademhaling vermindert (hypopneu) of compleet onderbroken (apneu). Het zuurstof percentage in het bloed daalt, waardoor je hersenen een alarmsignaal sturen naar je lichaam om wakker te worden. Deze korte ontwaakreacties (arousals) gaan gepaard met een schok en een hevig snurkend geluid, waardoor de obstructie wordt opgeheven. De slaap kan weer worden hervat. Iedereen heeft wel eens last van een ademstops. Er wordt pas van de slaapstoornis OSAS gesproken als deze ademstops meer dan vijf keer per uur voorkomen. De ademstops kunnen ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengen, zoals: een verhoogde bloeddruk, ontregelde bloedsuikerwaarden, hart- en vaatziekten of een depressie. Daarnaast verstoren de arousals je slaapritme, waardoor je niet in je diepe slaap komt en je lichaam niet voldoende kan opladen. De meest voorkomende klacht van OSAS-patiënten is dan ook overmatig vermoeidheid overdag.

Primaire hypersomnie

Bij hypersomnie is er sprake van overmatige slaperigheid op de dag. The National Center for Biotechnology Information (NCBI) stelt dat ongeveer 20% van de bevolking hier last van heeft. Vaak gaat het om secundaire hypersomnie, waarbij een slecht slaapritme of andere slaapstoornissen voor deze slaperigheid zorgen. In 2% van de gevallen gaat het om primaire hypersomnie. Hierbij is er geen lichamelijke of psychische oorzaak voor het ontstaan van de slaperigheid, maar is er sprake van een slaapstoornis. De slaapstoornis is de oorzaak van het probleem, want ondanks dat je voldoende slaapt, heb je behoefte aan extra slaap. Bekende klachten zijn: erge vermoeidheid, weinig energie, geheugen- en concentratieproblemen. Primaire hypersomnie wordt vaak behandeld met psychostimulantia. Deze geneesmiddelen verhogen de hersenactiviteit, waardoor de alertheid en waakzaamheid vergroten.

Parasomnieën

Parasomnie kenmerkt zich door allerlei ongewenste gebeurtenissen tijdens de slaap, bij het wakker worden of bij de overgang van wakker zijn naar slapen. Bekende voorbeelden van deze slaapstoornis zijn nachtmerries, slaapwandelen en praten in de slaap. Deze onbewuste nachtelijke gebeurtenissen verminderen de kwaliteit van de slaap, met klachten als: moeheid, prikkelbaarheid en concentratie- en geheugenstoornissen.

Slaapgebonden bewegingsstoornissen

Bij deze slaapstoornis maakt iemand onbewust ongewenste bewegingen tijdens de slaap die de nachtrust kunnen verstoren. Een bekend voorbeeld is het rusteloze benen syndroom, ook wel restless legs genoemd. Hierbij bestaat een drang om de benen te bewegen. Ook Periodic Limb Movement Disorder (PLMD) is een bekend voorbeeld. Hierbij schokken de armen of benen herhaaldelijk in de nacht. Slaapgebonden bewegingsstoornissen kunnen de kwaliteit van de slaap verminderen, waardoor vermoeidheidsklachten en slaperigheid overdag kunnen ontstaan.

Wat te doen bij (een vermoeden op) een slaapstoornis

  • Zorg voor een goede slaaphygiëne. Het veranderen van een aantal van je dagelijkse routines, kunnen bijdragen aan een betere slaap.
  • Houd een slaapdagboek bij. Dit kan jezelf inzicht geven in je slaapgedrag of kan handig zijn om mee te nemen naar de huisarts.
  • Bezoek de huisarts. Bij een verdenking op een slaapstoornis, zal de huisarts je doorverwijzen naar een slaapcentrum dat in veel ziekenhuizen aanwezig is.
  • Raadpleeg bij een vermoeden op OSAS altijd de huisarts.

DEEL DIT ARTIKEL

Meest gelezen

Kies nu voor snurkvrije nachten!

Anderen vonden dit ook interessant

Add to cart